Er is niets meer betoverend dan het moment waarop het licht door een dia scheen. De kamer verduisterd, de projector zoemend, en dan dat plotselinge uitbarsten van kleur op het scherm. Het was een moment van pure magie, waarbij gewone beelden transformeerden in heldere, levendige en kleurrijke tableaus. Letterlijk een venster op de wereld. Vergelijkbaar met foto’s, maar toch zo anders.
Inhoudsopgave
Maar wat maakt dia’s zo uniek, zo anders dan foto’s? Het antwoord ligt in de fascinerende wereld van additieve en subtractieve kleursystemen.
De betovering van dia’s
Mijn eerste ervaring met dia’s was een openbaring. In tegenstelling tot foto’s, die kleuren lijken te absorberen, leken dia’s kleuren uit te stralen. Dit heeft alles te maken met hoe dia’s kleuren creëren.
Dia’s gebruiken een additief kleursysteem, waarbij licht door transparante kleuren cyaan, magenta en geel wordt gestraald om de eindkleur te creëren. Het licht dat door deze kleuren schijnt, creëert levendige en verzadigde beelden die tot leven lijken te komen op het projectiescherm.
Catch Me If You Can. Presentatie bij de FBI 😂 pic.twitter.com/ZNCScOBK3O
— Rob Hoeijmakers (@robhoeij) January 2, 2022
Kleuren in een gedrukte foto
Foto’s, daarentegen, gebruiken een subtractief kleursysteem om kleur te creëren. Dit proces absorbeert en reflecteert licht in plaats van het uit te zenden.
Bij foto’s worden de kleuren gevormd door de manier waarop het witte licht van de omgeving wordt geabsorbeerd en gereflecteerd door de kleurstoffen cyaan, magenta en geel op het papier. Het resultaat is vaak minder levendig en minder verzadigd dan bij dia’s.
Twee werelden, twee systemen
Het additieve en subtractieve kleursysteem zijn twee zijden van dezelfde kleurenmedaille.
In het additieve systeem, zoals gebruikt in dia’s, wordt wit licht gecreëerd door alle kleuren te combineren, terwijl zwart het resultaat is van het ontbreken van licht.
In het subtractieve systeem, zoals we zien bij foto’s, is het tegenovergestelde het geval. Wit is het resultaat van het ontbreken van kleurstof, terwijl zwart wordt gecreëerd door alle kleuren te combineren.
Van levendige dia tot gedempte foto
Het verschil tussen additieve en subtractieve kleursystemen kan leiden tot interessante uitdagingen, vooral bij het converteren van een dia naar een foto. De levendige, heldere kleuren van de dia kunnen er gedempt en anders uitzien als ze worden afgedrukt op papier. Dit is een essentiële overweging voor iedereen die zowel met digitale als gedrukte beelden werkt.
Dia’s vergeleken met lichtende schermen (led)
Dia’s maken gebruik van het additieve kleursysteem, waarbij kleur wordt gecreëerd door het combineren van lichtstralen. Bij het projecteren van een dia, wordt het licht door drie kleurfilters gestraald: cyaan, magenta en geel. Door het licht door deze kleuren te laten schijnen, wordt het volledige spectrum van kleuren geproduceerd. Dit wordt het additieve kleursysteem genoemd omdat kleuren worden gecreëerd door lichtstralen toe te voegen.
Het additieve systeem van RGB, dat wordt gebruikt voor schermen, werkt op dezelfde manier. Het kleurenspectrum wordt gecreëerd door drie kleuren van licht te combineren: rood, groen en blauw. Door het mengen van deze kleuren in verschillende hoeveelheden kunnen alle kleuren van het spectrum worden gecreëerd. Ook dit wordt het additieve kleursysteem genoemd omdat kleuren worden gecreëerd door lichtstralen toe te voegen.
Het verschil tussen dia’s en RGB-schermen is dat dia’s werken met fysieke filters die het licht in verschillende kleuren verdelen, terwijl RGB-schermen gebruikmaken van kleine lichtgevende punten, ook wel pixels genoemd, die rood, groen en blauw licht uitstralen om de gewenste kleur te produceren. Het resultaat is echter hetzelfde: levendige, heldere kleuren die de kijker meenemen in een betoverende wereld van beelden.
Het begrijpen van het verschil tussen deze twee kleursystemen heeft mijn fascinatie voor de kracht van kleur en licht nog verder verdiept. Technologie en technieken veranderen, maar de fundamentele principes van licht en kleur blijven.
En het is deze kennis die ons in staat stelt om beelden te creëren die niet alleen visueel aantrekkelijk zijn, maar ook een diepere betekenis en emotie overbrengen. Want of het nu een dia of een foto is, elk beeld vertelt een verhaal – een verhaal dat in kleur is geschreven.
Het verschil tussen een foto is ook een mooie vergelijking voor het verschil tussen kleuren op een scherm en kleuren in druk. Maar dat is genoeg stof voor een volgend verhaal.
Over CYMK
CMYK is een subtractief kleursysteem dat wordt gebruikt bij drukwerk. Het staat voor Cyan, Magenta, Yellow en Key (zwart). Door deze kleuren in verschillende verhoudingen te mengen, kunnen alle kleuren van het spectrum worden gecreëerd. Het zwarte inktpatroon wordt gebruikt om diepere tinten te creëren en om te voorkomen dat de combinatie van de andere kleuren leidt tot een bruine of modderige kleur. Het gebruik van zwart in het CMYK-systeem is dus van cruciaal belang voor het creëren van heldere, verzadigde kleuren in drukwerk.